Strona główna | Kontakt
Poprzedni
Następny
Projekty realizowane

Innowacyjny model aktywizacji zawodowej uczestników WTZ

Innowacyjny model aktywizacji zawodowej uczestników WTZ
Zapraszamy na stronę internetową projektu:
www.wtz.spoldzielnie.org


Projekt „Innowacyjny model aktywizacji zawodowej uczestników WTZ" jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , Priorytetu I. Zatrudnienie i integracja społeczna, 1.1 Wsparcie systemowe instytucji rynku pracy. Projekt jest realizowany przez Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych w partnerstwie z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej w Poznaniu oraz firmą Konimpex sp. z o.o.

Projekt stanowi odpowiedź na szeroko dyskutowany problem roli i przyszłości warsztatów terapii zajęciowej jako elementu systemu rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych (ON). Podjęta ewaluacja efektywności obecnego systemu ujawniła szereg braków i nieścisłości wpływających na brak skuteczności instrumentów aktywizacji zawodowej stosowanych przez warsztaty terapii zajęciowej (WTZ) w celu realizacji swojej roli w systemie. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie sprzyja rozwiązywaniu problemów, przed którymi stają podmioty i instytucje działające w obszarze integracji zawodowej ON, w tym również warsztaty terapii zajęciowej (WTZ), których rola w ww. systemie jest niejasna i implikuje wiele kontrowersji wokół zasadności funkcjonowania WTZ jako jednostki przygotowującej ON do pracy zawodowej. W raporcie Najwyższej Izby Kontroli z kwietnia 2011 r. stwierdzono: „Mimo pozytywnej oceny warsztatów, ze względów formalno-prawnych nie mogły one jednak funkcjonować prawidłowo, bowiem obowiązujące w badanym obszarze przepisy prawa utrudniały osiąganie przez WTZ określonych w ustawie celów. Rady programowe w WTZ rzetelnie wykonywały zadania określone w ustawie i rozporządzeniu w sprawie WTZ, jednak liczba uczestników, którzy zakończyli rehabilitację w warsztacie i kontynuowali ją w innych placówkach była mała. Przyczyną takiego stanu był przede wszystkim brak możliwości zakończenia uczestnictwa niepełnosprawnego w WTZ, zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej lub w zakładzie aktywności zawodowej, bądź przejścia do ośrodka wsparcia, mimo że stanowisko rady programowej, po dokonaniu kompleksowej oceny realizacji IPR (Indywidualnego Programu Rehabilitacji) oraz osiągniętych przez uczestnika postępów, uzasadniało taką potrzebę." Opisany przez Najwyższą Izbę Kontroli problem nieprzystawalności strategii rehabilitacji zawodowej ON w systemie opierającym się o kolejne kroki w procesie realizowane kolejno przez szkołę specjalną, WTZ, a następnie Zakład Aktywności Zawodowej, Zakład Pracy Chronionej lub otwarty rynek pracy do realnej poprawy sytuacji ON na rynku pracy, wymaga głębszej analizy i wypracowania alternatyw dla obecnie podejmowanych działań w tym zakresie. Praktyka pokazuje bowiem, że ograniczenie problemu do stwierdzenia, że absolwenci WTZ powinni mieć przygotowane miejsca pracy w Zakładach Aktywności Zawodowej nie przyczynia się do jego rozwiązania. Faktem jest, że na 85 istniejących w Wielkopolsce WTZ, przypada 9 ZAZ-ów. Prowadzi to do sytuacji, gdy ON czyniące postępy w procesie rehabilitacji zawodowej w stopniu umożliwiającym przejście do ZAZ uczestniczą nadal w WTZ, blokując miejsca dla kolejnych osób. Po kilku latach funkcjonowania systemu, ZAZ założyło bowiem zaledwie kilka powiatów i gmin. Dzieje się tak dlatego, że utworzenie oraz utrzymanie ZAZ generuje koszty nieadekwatne do ilości i jakości generowanych miejsc pracy, co sprawia, że jest to forma prawna mało atrakcyjna dla samorządów. Równolegle nadzieje związane z dofinansowywaniem ze środków publicznych miejsc pracy dla ON w prywatnych przedsiębiorstwach okazały się nieadekwatne do praktyki implementacji założeń porozumienia publiczno-prawnego w tym zakresie, które zostały wypaczone przez liczne nadużycia.


Celem projektu jest opracowanie, wdrożenie, testowanie i włączenie w główny nurt polityki innowacji, które z jednej strony pozwolą wykorzystać potencjał WTZ jako podmiotów działających skutecznie w obszarze integracji społecznej osób niepełnosprawnych, z drugiej strony uzupełnić lub zmodyfikować system rehabilitacji społecznej i zawodowej ON w celu zwiększenia jego skuteczności.


Projekt zakłada konieczność pogłębienia problemu barier, na jakie natrafia WTZ w procesie realizacji zadań związanych z aktywizacją zawodową swoich podopiecznych. Etap badawczy w projekcie obejmie obszary rozpoznane jako problemowe na podstawie wcześniejszych badań i analiz, tj. m.in.: badanie sposobów oddziaływania aktów prawnych dotyczących rehabilitacji zawodowej ON na praktykę działań z zakresu aktywizacji zawodowej, analiza potencjału organizacyjnego WTZ pod kątem elastyczności i możliwości aplikowania innowacyjnych rozwiązań, badanie możliwych obszarów współpracy międzysektorowej na rzecz wdrażania innowacyjnych metod integracji zawodowej uczestników WTZ na rynku pracy.

W drugim etapie projektu przetestowane zostanie wypracowane w pierwszym etapie rozwiązanie włączenia w system rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych spółdzielni socjalnych tworzonych przy WTZ powstających w ramach trójsektorowych partnerstw publiczno-społeczno-prywatnych, angażujących nie tylko jednostki macierzyste tworzące WTZ, ale również lokalny biznes, jednostki samorządu terytorialnego i NGO. Dzięki przeprowadzonym w projekcie badaniom w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej opracowane zostanie 10 gotowych rozwiązań zaczerpniętych z dobrych praktyk partnerów ponadnarodowych. Raport opisujący poszczególne stosowane w UE rozwiązania będzie zawierać analizę prawną, środowiskową, finansową zawierającą koszty jej wdrożenia, rozwiązania organizacyjne i instytucjonalne. Na podstawie wybranych przedsiębiorstw zostanie dokonana analiza możliwości finansowania tego typu przedsiębiorstwa w EU, ich współczynnik (dotacje lokalne, krajowe, EU, Kredyty preferencyjne, dotacje lokalne itp.).


W celu zapoznania się z dobrymi praktykami stosowanymi w tym zakresie w Unii Europejskiej i opracowania strategii wdrożenia ich w polskim kontekście lokalnym zostaną przeprowadzone:
1. Badania jakościowe nad innowacyjnymi metodami aktywizacji zawodowej ON w wybranych państwach ON uzupełnione o analizę ekspercką. Badania będą uwzględniać analizę otoczenia prawnego przedsiębiorstw społecznych, podstawowych założeń polityki społecznej w odniesieniu do integracji zawodowej ON, rolę przedsiębiorstw społecznych w całym systemie reintegracji społecznej i zawodowej ON, zgodność przyjętych założeń z obowiązującą dyrektywą unijną w tym zakresie. Badania obejmą swoim zasięgiem wybrane państwo skandynawskie (Szwecję lub Danię), Niemcy, Wielką Brytanię, Włochy i Hiszpanię.


Analiza ekspercka dotyczyć będzie:
a) dyrektywy unijnej ww. zakresie i prawa tworzonego na jej postawie w wybranych krajach Unii Europejskiej dotyczącego :
- progu kwoty zlecania zadania publicznego na podstawie PZP lub innej ustawy;
- stosowania klauzul społecznych;
- warunków udzielania pomocy publicznej;
- preferencji dla usług interesu ogólnego w szczególności usług społecznych.
b) innych nie znanych form zlecania zadań publicznych niestosowanych w Polsce - usługi społeczne, usługi społecznie użyteczne, usługi komunalne i inne formy przekazywania zadań przedsiębiorstwom społecznym (ekspertyza w tym zakresie zostanie poprzedzona badaniami jakościowymi poszczególnych samorządów stosujących powyższe formy - case study); istotnym elementem badań i ekspertyz w tym zakresie będzie identyfikacja warunków trwałości badanych form współpracy samorządów z przedsiębiorstwami społecznymi (interesują nas bowiem w projekcie rozwiązania systemowe zapewniające trwałość i docelowe samofinansowanie się powstających podmiotów)
c) aplikacji stosowanych w UE rozwiązań na grunt prawa polskiego.

Do przeanalizowania sytuacji prawnej w UE niezbędne jest zastosowanie eksperckiej analizy materiału prawnego. Zwykła analiza desk research polega na zebraniu jak największej ilości danych dotyczących określonej tematyki. W tym przypadku wymaga się zastosowania selektywnej pogłębionej analizy porównawczej określonych systemów prawnych.
2. Wyszukanie i nawiązanie współpracy z modelowymi przedsiębiorstwami społecznymi w UE, których praktyka, forma prowadzenia działalności, profil, zatrudnienie i innowacyjność mogłyby być przeniesione na warunki polskie (badania jakościowe - case study, FGI, IDI, pogłębiona analiza materiału zastanego). Raporty muszą zawierać komponent opisu zaangażowania sektora biznesu i sektora publicznego w tworzenie sukcesu przedsiębiorstw społecznych.

 

Jak wynika bowiem z praktyki współpracy z WTZ i ich organizacjami macierzystymi, przedstawiciele WTZ i NGO/samorządów prowadzących WTZ często znają dobre praktyki wypracowywane w innych krajach UE (uczestnictwo w wizytach studyjnych u swoich zagranicznych partnerów lub w wizytach studyjnych w ramach projektów współfinansowanych przez UE w ramach EFS), ale nie dysponują narzędziami ułatwiającymi ich wdrożenie w swoim lokalnym środowisku. W związku z powyższym w przygotowywanych raportach najistotniejszy będzie komponent poświęcony gotowej strategii wdrażania konkretnych rozwiązań na gruncie polskim wraz ze szczegółową analizą szans i zagrożeń). Dziesięć gotowych rozwiązań zostanie docelowo przedstawionych beneficjentom projektu oraz poddane analizie umożliwiającej wybór najbardziej adekwatnego rozwiązania w danym kontekście lokalnym.

 

Na podstawie wyników badań rozpocznie się budowanie trwałej infrastruktury uzupełniającej i modyfikującej obecny system wsparcia osób niepełnosprawnych na rynku pracy w oparciu o model współpracy trójsektorowej, w ramach której w projekcie powstaną trzy spółdzielnie socjalne utworzone przez osoby prawne zatrudniające podopiecznych warsztatów terapii zajęciowej. Przy wdrażaniu wypracowanych w projekcie rozwiązań beneficjenci otrzymają kompleksowe wsparcie ze strony partnerów projektu, gwarantujących skuteczność biznesową i reintegracyjną planowanych przedsięwzięć. Ten etap projektu potrwa do września 2014 roku.


Po ewaluacji i modyfikacji innowacji uwarunkowanej przebiegiem działań projektowych i uzyskanymi rezultatami wypracowany zostanie Produkt finalny - gotowe do wdrożenia rozwiązanie wraz ze strategią jego implementacji przy wsparciu lokalnego środowiska. Produkt będzie komplementarny do programów rehabilitacji społecznej i zawodowej prowadzonych przez WTZ. Produkt będzie uwzględniał wykorzystanie możliwości zlecania zadań publicznych spółdzielniom socjalnym tworzonym przy WTZ, wprowadzania klauzul społecznych oraz innych instrumentów prawnych funkcjonujących w Unii Europejskiej. Będzie składał się z następujących podmodeli wyodrębnionych ze względu na typy działań:
- możliwości tworzenia spółdzielni socjalnych osób prawnych przy WTZ, w ramach których mogą powstawać miejsca pracy dla podopiecznych WTZ uskuteczniające proces aktywizacji zawodowej rozpoczęty przez WTZ
- budowy partnerstw publiczno-społeczno-prywatnych wokół powstających spółdzielni socjalnych stymulujących rozwój lokalny i rozwijający kapitał społeczny w regionie
- dostosowanie rozwiązań przedsiębiorczości społecznej osób niepełnosprawnych sprawdzonych w Unii Europejskiej do polskiego rynku pracy.


Rozwiązanie zostanie upowszechnione w całej Polsce za pomocą publikacji, dystrybucji raportów z badań i ewaluacji, ekspertyz, organizacji debat, konferencji, seminariów, warsztatów, spotkań w regionie. Podjęte zostaną działania mające na celu włączenie wypracowanych rozwiązań w główny nurt polityki społecznej oraz wdrożenie rekomendowanych zmian w prawie.


www.wtz.spoldzielnie.org