Strona główna | Kontakt
Poprzedni
Następny
Projekty realizowane

Spółdzielczy Poznań

Odkryjcie razem z nami Poznań inaczej – spółdzielczo. Tym razem przenosimy się na Stare Miasto by pokazać Wam jak rozwijała się tutaj kooperacja.

Spółdzielczy Poznań / edycja Stare Miasto

Zobaczycie niezwykłe miejsca, które często powstawały po to by rozwijać poznańską spółdzielczość. Poznacie historie działaczy i społeczników, którzy rozwijali ruch spółdzielczy tworząc pierwsze przedsiębiorstwa społeczne.

Przygotowaliśmy dla Was quest Spółdzielczy Poznań, dzięki któremu możecie samodzielnie lub w grupie poznać spółdzielczą historię poznańskiego Starego Miasta.

Quest znajdziecie w kilku miejscach w Poznaniu:

  • Pracownia Ładne rzeczy, ul. Św. Marcin 57

Otwarta od 12 do 16, od poniedziałku do piątku

  • Centrum Informacji Turystycznej, Stary Rynek 59/60

Czynne od 9:30 – 18, w niedziele od 9 do 17

  • Centrum Informacji Kulturalnej, Ratajczaka 44

CIK jest czynny: poniedziałek-piątek 10:00-18:00; sobota 10:00-17:00; niedziele i święta nieczynne.


Możecie go również pobrać z naszej strony

-> Do pobrania - tutaj

 


Uwaga - czekają na Was nagrody!

Z okazji premiery naszego questu razem z Centrum Inicjatyw Lokalnych Stare Miasto zapraszamy Was na dodatkowe wydarzenia.


Quest z nagrodami - Konkurs 


"Spółdzielczy Poznań - konkurs dla pierwszych uczestników questu"


Organizatorem konkursu jest Stowarzyszenie Na Rzecz Spółdzielni Socjalnych z siedzibą w Poznaniu przy ul. Góreckiej 115/1, 61-475 Poznań, numer NIP 7822273377, REGON 634500631, wpisane do Rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy pod numerem 0000167905, zwane dalej także Organizatorem. 

Konkurs organizowany jest w ramach inicjatywy "Spółdzielczy Poznań 2021" realizowanej ze środków Centrum Inicjatyw Lokalnych na Starym Mieście w Poznaniu.

W celu uzyskania możliwości ubiegania się o Nagrodę, uczestnik zobowiązany jest do zapoznania się z zasadami konursu określonymi w Regulaminie. 

Regulamin konkursu: tutaj


 
Projekt realizowany w ramach programu CIL STARtownia STARomiejska, dofinansowany z budżetu Miasta Poznania #poznanwspiera.

 

Jeśli graliście już w nasz quest i chcecie wiedzieć więcej o miejscach, które odwiedzaliście to poniżej znajdziecie opisy wszystkich miejsc z dodatkowymi informacjami.

1. Pierwsza spółdzielnia mieszkaniowa

Problemy mieszkaniowe to bolączka nie tylko naszych czasów. Trudna sytuacja mieszkaniowa dotyczyła również osób żyjących pod koniec  XIX wieku. Odpowiedzią na te problemy miały być spółdzielnie mieszkaniowe. Celem spółdzielni mieszkaniowych jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków oraz ich rodzin poprzez dostarczanie członkom samodzielnych lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, a także lokali o innym przeznaczeniu.

Spółdzielnie rozwijały się i dobrze spełniały swoje zadania podczas dwudziestolecia międzywojennego. Warto pamiętać, że pierwsza spółdzielnia - Towarzystwa POMOC spółka budowlana została założona w Poznaniu w 1890 roku. Dodatkowym celem Towarzystwa było również wspieranie zapewnienia utrzymania sceny polskiej w Poznaniu. Dobrze wpisuje się to w naczelną zasadę spółdzielczości, zgodnie z którą nie tylko działalność gospodarcza ma znaczenie, ale również ta wykonywana na rzecz społeczności lokalnej.


2. Centrum inicjatyw społecznych

Czy hotel może być społeczny? Może, jeśli jego założyciele wybiorą inny niż tradycyjny sposób zarządzania i podziału zysków. Tak stało się w Poznaniu, kiedy powstał Hotel Bazar.

W czerwcu 1838 roku dzięki inicjatywie Karola Marcinkiewicza (lekarza i społecznika) powstała Spółka Akcyjna Bazar. Nie zrobił on tego sam, w skład komitetu wykonawczego spółki weszli ziemianie, sędzia, mistrz ciesielski i kupiec. Swój wkład mieli również ziemianie, którzy stanowili większość akcjonariuszy.

Co ważne statutowym zadaniem spółki było popieranie pożytecznych inicjatyw, co oznaczało w efekcie rezygnację z akcjonariuszy z całości lub części zysku, który był przekazywany na cele społeczne.


3. Bankowość spółdzielcza

W Poznaniu zawsze umieli liczyć, a że w XIX wieku musieli liczyć tylko na siebie, to założyli pierwszy na ziemiach polskich spółdzielczy bank ludowy. Od zwykłych banków bank spółdzielczy odróżniał się tym, że jego właścicielami byli sami spółdzielcy - rolnicy, drobni przedsiębiorcy, kupcy i rzemieślnicy. Nie mieli oni możliwości pożyczania pieniędzy w innych bankach, ponieważ pożyczki były niezwykle wysoko oprocentowane, w dodatku wszystkie te banki były instytucjami niemieckimi i Polacy postrzegali je jako kolejne narzędzie germanizacji.

Pierwszym polskim bankiem ludowym było założone w 1861 roku Towarzystwo Pożyczkowe dla Przemysłowców miasta Poznania. Zapoczątkowało ono stworzenie dobrze zorganizowanego wielkopolskiego systemu spółdzielczego, który opierał się na powiązaniu ze sobą pod względem organizacyjnym i ekonomicznym różnych typów spółdzielni. Towarzystwo Pożyczkowe przekształciło się następnie w Bank Przemysłowców. Jego siedziba znajdowała się na Starym Rynku, w kamienicy zaprojektowanej przez słynnego poznańskiego architekta Rogera Sławskiego. Obecnie w tym miejscu działa niezwykle popularny lokal gastronomiczny.

 4. Twórca pracy organicznej

Lekarz, społecznik, filantrop. Warto przy tym podkreślić, że nie uważał tego, co robił za coś szczególnie nadzwyczajnego, twierdząc, że: “Wychowanie to jest dług zaciągnięty u społeczeństwa, który w swoim czasie należy spłacić”. I spłacał. Prowadził praktykę lekarską (ubogich leczył bezpłatnie, często sam kupował im leki), zaangażował się w pracę na rzecz społeczeństwa, głównie edukację osób najbiedniejszych. Robił znacznie więcej: był inicjatorem powołania Spółki Akcyjnej Bazar w 1838 roku. Statutowym zadaniem spółki było popieranie pożytecznych inicjatyw, co oznaczało w efekcie rezygnację przez akcjonariuszy z całości lub części zysku, który przekazywany był na cele społeczne.

Był także zaangażowany w założenie Poznańskiego Towarzystwa Pomocy Naukowej w 1841 roku (stanął również na czele jego zarządu). Był radnym miejskim, który starał się o powstanie stałego polskiego teatru miejskiego. Jest symbolem pracy organicznej i ponadczasowym symbolem przyzwoitego człowieka.


5. Spółdzielczość rolnicza

Wielkopolska Spółdzielnia Rolnik to spółdzielnia założona przez Gminne Spółdzielnie “Samopomoc Chłopska” 1 czerwca 1990 roku. Jej celem była i jest pomoc swoim członkom w działalności gospodarczej  oraz wsparcie szkoleniowo-doradcze. Tak logo, jak motto spółdzielni: “Wspólnie łatwiej” nawiązuje do najlepszych tradycji spółdzielczości. Obecnie spółdzielnia zrzesza blisko 50-członków, którzy posiadają 750 sklepów. Znaczna część z nich działa w ramach sieci Tęcza. Na pewno spotkaliście te sklepy, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.


6. Księża-spółdzielcy

Rozwój wielkopolskiej spółdzielczości to zasługa wielu wspaniałych osób, wśród nich nie można pominąć dwóch księży - Ks. Augustyna Szamarzewskiego i Ks. Piotra Wawrzyniaka.

Ks. Szamarzewski to polski działacz społeczny - określany jako pionier w szerzeniu idei uspołecznienia zysku, przyczynił się do powstania wielkopolskiego systemu spółdzielczego.

W latach 1864-1891 zajmował się organizacją spółdzielczości kredytowo- oszczędnościowej w Wielkopolsce. W 1872 wszystkie założone przez niego spółki połączyły się w Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych, którego został patronem. Założona przez niego pierwsza kasa oszczędnościowa w Środzie Wlkp. została przekształcona w regularny bank spółdzielczy systemu H. Schulze-Delitzscha. Do działania w ramach spółdzielczości angażował wielu innych duchownych, w tym swego późniejszego następcę na stanowisku Patrona, ks. P. Wawrzyniaka.

Wspomniany Ks. Piotr Wawrzyniak - przez 26 lat sprawował funkcję wikarego w Śremie.  W 1873 r. zreorganizował istniejące w Śremie już od 1850 r. Towarzystwo Oszczędności i Pożyczek Wekslowych w Bank Ludowy. Został kasjerem, a potem dyrektorem śremskiego banku. Z inicjatywy ks. Szamarzewskiego został rewidentem Związku, od 1887 r. jego wice patronem, a po śmierci ks. Szamarzewskiego– patronem.  Był jednym z inicjatorów i długoletnim kuratorem Banku Związku Spółek Zarobkowych; doprowadził do nawiązania kontaktów zagranicznych i przystąpienia swej organizacji do Międzynarodowego Związku Spółdzielczego. Ks. Wawrzyniak kierował też Drukarnią i Księgarnią św. Wojciecha, ważnym poznańskim wydawnictwem literatury religijnej i narodowej.

 
7. Kobiety społeczniczki

Na Al. Marcinkowskiego przed laty znajdowała się najsłynniejsza w całym mieście Pracownia Sukien prowadzona przez siostry Zofię i Anielę Tułodzieckie. Była to pierwsza kobieca spółdzielnia pracy. Powstała na początku XX w., kiedy jeszcze kobiety nie miały praw wyborczych i powątpiewano w ich umiejętności biznesowe. Siostry Tułodzieckie były zaangażowane w działalność pierwszego poznańskiego związku zawodowego kobiet, który doradzał prawnie, pośredniczył w pozyskiwaniu pracy, organizował kursy zawodowe, prowadził bibliotekę, kasę zapomogową, a nawet schronisko dla samotnych kobiet w podeszłym wieku.


8. Spółdzielczość ze smakiem

Czy znacie Kociaka - kultowy już bar kawowy w centrum Poznania? Jeśli nie, to koniecznie musicie to nadrobić - bo to miejsce to kawał historii i to pysznej historii. Miejsce zostało stworzone przez Spółdzielnię Smak Coop.

Kawiarnia KOCIAK działa w Poznaniu od 1962 roku. To z czego słynie miejsce to pyszne, tradycyjne desery i ciasta. KOCIAK w 2020 roku był bliski upadku, jednak nic złego się nie stało, a koty jak wiadomo spadają na cztery łapy. Znaleźli się chętni, którzy uratują tą kawiarnię - Paweł Mieszała (mistrz światowy cukiernictwa)  i jego syn Adrian - nowi zarządzający miejscem. To, że miejsce jest ważne dla lokalsów potwierdza fakt, że poznaniacy pomogli i zaangażowali się w zbiórkę funduszy w ramach akcji #URATUJMYKOCIAKA.  Nowe otwarcie KOCIAKA już wkrótce.


9. Ładne rzeczy ze spółdzielni

Pracownia Ekonomii Społecznej “ładne rzeczy” to przestrzeń stworzona przez Miasto Poznań, jednego z partnerów OWES (Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej) na subregion poznański.

To tutaj możecie wziąć udział w spotkaniach z przedstawicielami lokalnych spółdzielni socjalnych, uczestniczyć w szkoleniach organizowanych przez organizacje pozarządowe, a nawet kupić produkty przez te podmioty produkowane.

Wśród lokalnych marek promowanych w tym miejscu znajdziecie Klunkry Wielkopolskie. Produkty tworzone przez sieć współpracujących ze sobą wielkopolskich przedsiębiorstw, m.in. spółdzielnię socjalnę z Poznania, ZAZ z Piły, CIS Darzybór oraz WTZ i inne podmioty działające na rzecz aktywizacji i wsparcia osób w trudnej sytuacji życiowej. 


10. Znana marka

Społem - Poznańska Spółdzielnia Spożywców jest jednym z najdłużej funkcjonujących przedsiębiorstw w Poznaniu.

Spółdzielnia spożywców powstała pierwotnie jako “Zgoda”założona w Poznaniu w 1919 roku. Rozwój tej spółdzielni został przerwany w czasie okupacji w latach 1940-1944. Likwidowana Zgoda liczyła 38 tysięcy członków i posiadała 56 sklepów.

W 1945 roku Zgoda i inne działające w Poznaniu spółdzielnie łączą się w jedną - Powszechną Spółdzielnię Spożywców. Rok później nazwa zostaje zmieniona na Poznańską Spółdzielnię Spożywców a w 1983 roku na znaną i używaną obecnie „Społem” Poznańska Spółdzielnia Spożywców w Poznaniu.